کاهش وزن و ریزش مو : در برخی موارد، کاهش وزن ممکن است منجر به عوارض جانبی از جمله ریزش مو شود. بدن به کمبود مواد مغذی، استرس و تغییرات هورمونی حساس است و تمام این موارد در روند کاهش وزن سریع، رژیم‌های غذایی محدود یا جراحی کاهش وزن اتفاق می‌فتد.
کاهش وزن
به گزارش آماج : ریزش مو در دوران کاهش وزن معمولاً به دلیل کمبود مواد مغذی و هم‌چنین سایر عوارض کاهش وزن ناگهانی ایجاد می‌شود. وضعیت ریزش موی ناشی از کاهش وزن، «تِلوژِن اِفلوویوم» نام دارد و یکی از شایع‌ترین علل ریزش موی گسترده در پوست سر است.
این حالت معمولاً حدود سه ماه پس از کاهش وزن ناگهانی رخ می‌دهد و تا شش ماه ادامه دارد. ما به‌طور طبیعی روزانه حدود ۵۰ تا ۱۰۰ عدد از تار موهای خود را از دست می‌دهیم، اما در طول تلوژن افلوویوم، تار موهای بیشتری می‌ریزند.
کاهش ورزن و ریزش مو معضل شایعی است که بسیاری از ما آن را تجربه کرده‌ایم. نکته‌ی مهم این است که بسیاری از رژیم‌های لاغری باعث کمبود مواد مغذی در بدن شده و آسیب‌های مختلفی به اعضای مختلف بدن می‌رسانند و یکی از عوارض رایج رژیم‌های کاهش وزن، ریزش مو است.
رژیم‌های غیراصولی کاهش وزن و ریزش مو
هرچند وراثت و عوامل ژنتیکی معمول‌ترین علت ریزش مو است؛ اما تغذیه نیز در تشدید ریزش مو نقش مؤثری دارد. عادت‌های غذایی غلط، تغذیه‌ی نامناسب و رژیم‌های غذایی غیراصولی می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
سلول‌های فولیکول مو دائم در حال تخریب و تولیدند. کاهش بیش‌ازحد کالری دریافتی، باعث فقر عناصر مختلف مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب ضروری و پروتئین‌ها شده و منجربه ریزش مو، نقص در ساختار مو و تغییر در رنگدانه‌های مو می‌شود.
ریزش مو به علت عدم دریافت مواد مغذی
کاهش شدید میزان کالری دریافتی یا محدود کردن تنوع غذایی و رعایت رژیم‌های غیراصولی به معنای عدم دریافت مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، اسیدهای چرب، ویتامین‌ها و … است. این کمبودها اگر برای مدتی ادامه پیدا کنند، می‌توانند منجربه ریزش مو شوند. البته موها تنها عضوی نیستند که از رژیم غذایی غیراصولی لطمه می‌بینند؛ بلکه عدم دریافت کافی مواد مغذی به اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌رساند. در ادامه به رایج‌ترین موارد تأثیر رژیم غذایی بر ریزش مو می‌پردازیم:
فقر آهن: یکی از کمبودهای تغذیه‌ای شایع و یکی از مهم‌ترین دلایل ریزش مو است. در کمبود آهن، گلبول‌های قرمز خون نمی‌توانند اکسیژن کافی را به سلول‌های بدن برسانند؛ این مسئله منجربه عوارض مختلفی از جمله ریزش مو و شکنندگی ناخن‌ها می‌شود.
فقر روی: روی یا زینک نقش مهمی در سلامت موها دارد. کاهش سطح زینک در بدن باعث خشکی و شکنندگی موها و ریزش موی تلوژن افلوویوم می‌شود. گیاه‌خواران بیشتر از سایرین در معرض خطر فقر روی هستند.
کمبود فولیک اسید: ویتامینی است که برای تولید و رشد سلول‌های بافت پوست، ناخن‌ها و مو ضروری است.
کمبود اسیدهای چرب: امگا ۳ و امگا ۶ به رشد موها کمک می‌کنند. کمبود این اسیدهای چرب منجربه ریزش موهای سر و ابروها و نازک شدن موها می‌شود.
کمبود ویتامین‌های خانواده ب: این ویتامین‌ها نقش مهمی در رشد و شفافیت موها دارد. ویتامین‌های ب کمپلکس جریان خون را در کف سر بهبود می‌بخشند و ساختار کراتین‌های مو را تقویت می‌کنند. کمبود این ویتامین‌ها منجربه مشکلات مختلفی از جمله ریزش موی الگوی مردانه یا آلوپسیا می‌شود.
کمبود ویتامین دی: ویتامین دی محرک فولیکول‌های مو است. پاسخ‌های التهابی در بدن می‌توانند منجربه ریزش مو مانند آلوپسیا آره‌آتا و آلوپسیا توتالیس شوند. ویتامین دی ایمنی بدن را تقویت می‌کند و پاسخ‌های التهابی را کاهش می‌دهد و از این راه نیز به سلامت موها کمک می‌کند.
کمبود سلنیوم: سلنیوم یک ماده‌ی معدنی نادر است که نقش‌های مهمی در بدن ایفا می‌کند. این عنصر خواص آنتی‌اکسیدانی دارد که به تعادل بهتر هورمون‌ها کمک می‌کند. تعادل هورمونی برای حفظ سلامت موها ضروری است.
کمبود ویتامین E: ویتامین E نیز ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی دارد؛ یعنی می‌تواند مانع آسیب به سلول‌ها و بافت‌ها شود؛ ازجمله جلوی آسیب به فولیکول‌های مو را می‌گیرد. ویتامین E در چرخش اکسیژن در بدن نیز نقش مهمی دارد و به اکسیژن‌رسانی به پوست سر کمک می‌کند.
کمبود ویتامین A: ویتامین آ فولیکول‌های مو را فعال می‌کند. این ویتامین در ساخت سبوم نیز نقش دارد. سبوم نوعی چربی است که از غدد پوست ترشح می‌شود و به سلامت پوست و مو کمک می‌کند.
کمبود اسیدهای آمینه و پروتئین‌ها: پروتئین‌ها از اسیدهای آمینه ساخته می‌شوند. کمبود پروتئین منجربه ریزش و نازک شدن موها می‌شود. اسیدهای آمینه در فرآیندهای مختلفی در بدن نقش دارند؛ ازجمله: ترمیم بافت، تنظیم هورمون‌ها، ارتقاء سطح ایمنی و رشد موها.
چه ارتباطی میان کاهش وزن و ریزش مو وجود دارد؟
وقتی به طور ناگهانی وزن کم می‌کنید، بدن دچار استرس می‌شود. این وضعیت منجر به تغییرات در سطح هورمون‌ها و کمبود مواد مغذی می‌گردد که هر دو عامل در ریزش مو نقش دارند. هم‌چنین زمانی که کمبود کالری دارید، بدن ممکن است ارگان‌های حیاتی را بر رشد مو در اولویت قرار دهد که منجر به نازک شدن یا ریزش مو می‌شود.
خوشبختانه ریزش مو در اثر کاهش وزن موقتی است. هنگامی که بدن با وزن جدید سازگاری پیدا می‌کند و سطح مواد مغذی بازیابی می‌شود، موهای سر دوباره رشد می‌کنند، اما ممکن است این فرایند رشد و جایگزینی موها چندین ماه طول بکشد.
اگر قصد کاهش وزن دارید، بهترین راه برای جلوگیری از ریزش مو این است که رژیم خود را به آرامی و به شیوه‌ای سالم پیش ببرید؛ یعنی به یکباره برخی مواد غذایی را حذف نکنید که بدن دچار شوک شود. رژیم غذایی سالم و متعادل حاوی مقدار زیادی پروتئین، ویتامین و مواد معدنی است.
ریزش موی ناشی از کاهش وزن را چطور جبران کنیم؟
اگر دچار ریزش موی ناشی از کاهش وزن شده‌اید، راهکارهایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید:
۱. به پزشک مراجعه کنید
پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا هر گونه کمبود مواد مغذی یا عدم تعادل هورمونی که در ریزش موی شما نقش دارد، شناسایی کنید. حتی ممکن است در صورت نیاز، دارو یا مکمل برای شما تجویز کند.
۲. با موهای خود مهربان باشید
از کشیدن یا پیچاندن موها خودداری کنید و آرام و با ملایمت موها را شانه بزنید. هم‌چنین می‌توانید برای سهولت در شانه زدن موها، از شامپوها و نرم‌کننده‌های ملایم استفاده کنید.
۳. استرس خود را مدیریت کنید
استرس، فاکتورری است که می‌تواند ریزش مو را تشدید کند، بنابراین سعی کنید سراغ فعالیت‌هایی بروید که از میزان استرس شما می‌کاهند. یوگا، مدیتیشن یا تنفس عمیق را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
راه‌هایی جهت رشد مجدد مو بعد از کاهش وزن
۱. ماساژ پوست سر
ماساژ پوست سر باعث افزایش جریان خون به فولیکول‌های مو می‌شود و می‌تواند فرایند رشد را تقویت کند. هر روز چند دقیقه به آرامی پوست سر خود را با نوک انگشت‌ها ماساژ دهید.
۲. روغن‌تراپی
روغن‌تراپی با بستن کوتیکول‌های مو به حفظ و حتی افزایش توازن رطوبت مو کمک می‌کند. برخی روغن‌ها مانند اسطوخودوس نیز باعث تحریک ریشه و رشد مو می‌شوند. کافیست چند قطره از این روغن را با روغن نارگیل یا جوجوبا مخلوط کنید و به پوست سر خود بمالید.
۳. آلوئه ورا
آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند به تسکین پوست سر و رشد مو کمک کند. ژل آلوئه ورای تازه را روی پوست سر بمالید، اجازه دهید ۳۰ دقیقه بماند و سپس آن را بشویید.
۴. بیوتین
بیوتین از زیرگروه‌های ویتامین B است که برای رشد موی سالم مورد نیاز است. مکمل‌های بیوتین را می‌توان به راحتی از داروخانه‌ها تهیه کرد.
