نقش معماری بیمارستان در بهبود تجربه درمان و کاهش استرس بیماران

نگاه بیماران و کارکنان می‌تواند معیارهای مهم طراحی بیمارستان‌ها را مشخص کند و عوامل متعددی بر تجربه حضور در این فضاها اثر می‌گذارند. در سال‌های اخیر توجه به نقش محیط در سلامت بیشتر شده و معماری بیمارستان دیگر تنها محدود به ساختن اتاق و راهرو نیست، بلکه بخشی حیاتی از روند درمان به شمار می‌رود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند نور مناسب، رنگ هماهنگ، حضور طبیعت، فضای باز و طراحی سنجیده می‌تواند مدت زمان بستری، اضطراب و رضایت بیماران را تحت تأثیر قرار دهد.

فضای بیمارستان؛ ترکیبی از هنر، فناوری و درمان

معماری بیمارستان‌ها نقش یک مربی خاموش را دارد؛ یعنی با هدایت رفتار افراد، استفاده از فضا را آسان‌تر می‌کند. نمونه‌های واقعی نشان می‌دهند که حتی روش‌های ساده مانند پخش تصاویر آرامش‌بخش یا قصه‌گویی برای کودکان می‌تواند نگرانی بیماران را کاهش دهد. بنابراین طراحی بیمارستان‌ها هم باید زیبا باشد و هم تابع اصول علمی که کیفیت خدمات پزشکی را بالا می‌برد.

مطالعه‌ای در شهر رشت

صائمه هادی‌زاده از گروه مکانیک دانشگاه گیلان، با همکاری دانشگاه علوم پزشکی گیلان و دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود، پژوهشی انجام داده که دیدگاه بیماران و کارکنان درباره شاخص‌های معماری بیمارستان را بررسی می‌کند. در این مطالعه، بیماران و کارکنان بیمارستان‌های دولتی رشت شرکت کردند و با استفاده از پرسشنامه، اهمیت مولفه‌های محیطی بر تجربه خود را مشخص کردند.

نتایج پژوهش

تحلیل داده‌ها نشان داد که کارکنان بیشترین اهمیت را به مولفه‌های فضایی مانند حضور طبیعت، رنگ مناسب و چیدمان درست فضاها می‌دهند، زیرا محیطی که به نیازهای کاری آن‌ها توجه شده باشد، عملکرد بهتری خواهند داشت. بیماران نیز بالاترین امتیاز را به احساس راحتی و سپس ایمنی اختصاص دادند. این نتایج تأکید می‌کنند که طراحی محیط می‌تواند تجربه واقعی کاربران را بهبود دهد.

تأثیر عوامل محیطی بر سلامت و رضایت

معماری بیمارستان در صورت اجرای صحیح می‌تواند تجربه بیمار را به شکل چشمگیری بهبود دهد. عواملی مانند نور طبیعی، فضاهای سبز، حریم خصوصی، انعطاف‌پذیری فضا و حضور عناصر هنری، بر کاهش استرس، افزایش رضایت و کیفیت خدمات اثرگذار هستند. همچنین طراحی درست می‌تواند رفتار و احساسات کاربران را هدایت کند.

پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند بیمارستان‌های آینده علاوه بر فناوری‌های نوین، باید به نیازهای روانی و جسمانی کاربران توجه ویژه داشته باشند تا محیطی بسازند که احساس آرامش و امنیت را تقویت کند.