به گزارش آماج، در جدیدترین گزارش خود بانک جهانی پیش‌بینی کرده است که اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۵ با رشد منفی ۱٫۷٪ در تولید ناخالص داخلی به مرحله رکود وارد خواهد شد. این تحلیل گویای آن است که تحریم‌ها، کاهش صادرات نفت و افت چشمگیر فعالیت‌های اقتصادی داخلی از جمله عوامل مهم در این روند خواهند بود.
عوامل اصلی رکود اقتصادی ایران
در گزارش بانک جهانی آمده است که ادامه تحریم‌های بین‌المللی به‌طور مستقیم بر محدودیت دسترسی ایران به بازارهای جهانی تأثیر می‌گذارد. به تبع آن، صادرات نفت—که یکی از منابع ارزی حیاتی کشور است—به شدت کاهش خواهد یافت و موجب کاهش درآمدهای ارزی دولت خواهد شد.
در کنار آن، بخش غیرنفتی اقتصاد نیز تحت فشار قرار می‌گیرد: افت سرمایه‌گذاری، کاهش مصرف عمومی، بی‌ثباتی در بازارهای داخلی و محدودیت‌های تأمین واردات کالاهای واسطه‌ای همگی به کاهش تولید داخلی منجر می‌شوند.
چشم‌انداز منطقه‌ای: خاورمیانه در مسیر متفاوت
برخلاف وضعیت دشوار ایران، بانک جهانی در همان گزارش چشم انداز رشد مثبتی برای بیشتر کشورهای خاورمیانه ارزیابی کرده است. رشد متوسط منطقه MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) برای سال ۲۰۲۵ به حدود ۲٫۶ تا ۲٫۸٪ پیش‌بینی شده است. آماج می‌افزاید که کشورهای صادرکننده نفت که بتوانند محدودیت‌های تولید را کاهش دهند و بازارهای غیرنفتی خود را تقویت کنند، در وضعیت بهتری قرار خواهند گرفت.
واکنش‌ها و تحلیل‌ها
انتشار این پیش‌بینی با واکنش کارشناسان اقتصادی همراه شده است. برخی معتقدند که رقم ۱٫۷٪ کاهش ممکن است از واقعیت کمی دور باشد، چون اقتصاد ایران سال‌ها در وضعیت رکود و فشار بود. به نظر برخی تحلیلگران، اثرات تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی ممکن است رکود را شدیدتر کند.
در مقابل، برخی دیگر هشدار می‌دهند اگر تحریم‌ها کمتر شوند و روابط اقتصادی با جهان بهبود یابد، امکان بازگشت به رشد مثبت وجود دارد—اما دستیابی به این وضعیت نیازمند اصلاحات ساختاری در نظام بانکی، مدیریت منابع و بهبود فضای کسب‌وکار است.
پیامدهای احتمالی برای جامعه و سیاست‌گذاری
- افزایش بیکاری و فشار بر بخش خدمات و تولیدات کوچک و متوسط
- کاهش قدرت خرید مردم به دلیل تورم و کاهش درآمدها
- کاهش درآمدهای دولت و دشواری پوشش هزینه‌های عمومی
- افزایش شکاف نابرابری منطقه‌ای و اجتماعی به‌ویژه در استان‌هایی که کمتر توسعه یافته‌اند
در پایان، اگر چه پیش‌بینی بانک جهانی بر مبنای داده‌های فعلی صورت گرفته است، اما مسیر آینده اقتصاد ایران بسیار وابسته به تحولات بین‌المللی، سیاست داخلی و تصمیمات اقتصادی کلان خواهد بود.
برای بررسی بیشتر وضعیت اقتصاد ایران و تحلیل‌های تخصصی در این زمینه، با آماج همراه بمانید.
