به گزارش آماج، خلیل علیمحمدزاده، عضو گروه پیراپزشکی فرهنگستان علوم پزشکی، اعلام کرد که نرخ باروری کل به ازای هر زن بین ۱.۶ تا ۱.۷۷ فرزند است و ۲۳ استان کشور زیر سطح جانشینی قرار دارند.
رشد جمعیت استانها و سالمندی
وی با اشاره به کاهش رشد سالانه جمعیت ایران به ۰.۶ تا ۰.۷ درصد گفت: استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان بیشترین رشد جمعیت را دارند، در حالی که لرستان و خراسان شمالی با رشد منفی یا نزدیک به صفر مواجهاند. همچنین هماکنون ۸ درصد از جمعیت ایران ۶۵ ساله و بالاتر هستند و پیشبینی میشود این میزان تا سال ۱۴۵۰ به ۲۰ تا ۳۲ درصد برسد.
پیامدهای کاهش نرخ باروری و سالمندی سریع
علیمحمدزاده کاهش بعد خانوار به متوسط ۳.۱ نفر را نشاندهنده تغییر الگوهای خانوادگی و اجتماعی دانست و افزود که ۷۷ درصد جمعیت کشور در نقاط شهری زندگی میکنند و ۱۷ درصد جمعیت در تهران ساکن هستند. او هشدار داد که کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی، ایران را در مسیر یکی از سریعترین روندهای سالمندی جهان قرار داده و فشار زیادی بر سیستمهای بهداشتی، درمانی و بازنشستگی وارد میکند.
وی چالش دیگر را کاهش جمعیت در سن کار عنوان کرد و گفت: این امر میتواند موجب کمبود نیروی کار و کندی رشد اقتصادی شود. همچنین علیمحمدزاده تأکید کرد که نسل حاضر تنها تاوان سرعت کاهش باروری در دهههای گذشته را نمیدهد، بلکه هزینههای میانسالی آن را نیز متحمل میشود.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی سالمندی
وی هشدار داد که سالمندی میتواند سرعت موتور محرکه اقتصاد را کاهش دهد، رشد جمعیت فعال کم شود و افراد مسنتر کمتر مالیات پرداخت کنند. هزینههای نظام سلامت به دلیل بیماریهای مزمن مرتبط با سالمندی افزایش مییابد و صندوقهای بازنشستگی با کسری بودجه مواجه میشوند. همچنین، افزایش سالمندان میتواند نابرابری درآمدی و فقر را تشدید کند.
راهکارهای پیشنهادی
علیمحمدزاده سه محور برای معکوس کردن روند پیری جمعیت پیشنهاد داد: ۱) سیاستهای تشویقی و حمایتی مستقیم شامل پرداخت سبد غذایی، گسترش بیمه، مرخصی زایمان و تسهیلات مسکن. ۲) اقدامات اقتصادی مانند بهبود فضای کسبوکار، ایجاد شغل پایدار، تأمین مسکن مقرونبهصرفه، کنترل تورم و افزایش امنیت اقتصادی. ۳) فرهنگسازی و اصلاح سبک زندگی با ترویج ازدواج آسان، کاهش تجملگرایی و حمایت روانی از زوجها.
وی در جمعبندی افزود: موفقیت در جوانسازی جمعیت نیازمند هماهنگی دقیق میان سیاستهای جمعیتی، اصلاحات اقتصادی و ترویج سبک زندگی سالم است و در صورت تحقق میتواند به موتور محرکه قدرتمندی برای اقتصاد و فرهنگ کشور تبدیل شود.
