انتخابی که گوگل پیش روی ناشران قرار داده بود، ناعادلانه به نظر میرسید. به نقل از آماج، اگر ناشران نمیخواستند محتوایشان در خلاصههای هوش مصنوعی ظاهر شود، باید عملاً از کل نتایج جستوجوی گوگل کنار میرفتند؛ تصمیمی که بهمعنای حذف کامل از دیدرس کاربران جهانی بود.
شکایتهای رسمی و آغاز تحقیقات
این اعتراضها به ثبت شکایتهای رسمی نزد «کمیسیون اروپا» انجامید. اسناد ارائهشده تأکید کردهاند که گوگل با اتکا به موقعیت مسلط خود در بازار، شرایطی ناعادلانه تحمیل کرده که رقابت را تضعیف و جریان درآمدی ناشران را تهدید میکند. ماجرا دیگر صرفاً اختلافی ساده میان یک شرکت و چند ناشر نبود؛ نهادهای رقابتی در ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا، بررسی ابعاد حقوقی این تحول بزرگ را آغاز کردند. در بریتانیا، سازمان رقابت و بازارها (CMA) تحقیقات گستردهای درباره جایگاه راهبردی گوگل شروع کرد.
قدرت خاموش و قربانیان کوچک
تمرکز بررسیها بر الگویی بود که یک شرکت میتواند «داده، محاسبات و توزیع» را همزمان کنترل کند؛ اقتصادی که به آن «قدرت خاموش» میگویند. پشت هر نمودار کاهش ترافیک، تیمی کوچک از روزنامهنگاران و نویسندگان قرار داشت که آینده کاریشان به این اعداد گره خورده بود. رسانههای تخصصی که سالها برای تولید محتوای باکیفیت تلاش کرده بودند، حالا با واقعیتی مواجه شدند که در آن محتوایشان پیش از کلیک خوردن توسط هوش مصنوعی بلعیده میشد.
ناشران میگویند حتی تغییرات جزئی در الگوریتمهای گوگل میتواند توازن مالی آنها را بر هم بزند. ظهور لایه جدید پاسخهای هوش مصنوعی، ضربهای بود که پیشبینیاش دشوار و جبرانش برای کسبوکارهای کوچک غیرممکن به نظر میرسید.
واکنش گوگل و نگاه منتقدان
گوگل در واکنش به این انتقادها، همواره بر بهبود تجربه کاربر تأکید کرده است. مدیران شرکت مدعی هستند که قابلیتهای جدید، مکمل محتوا هستند نه جایگزین آن، و وب همچنان بخش مهمی از اکوسیستم اطلاعاتی باقی خواهد ماند. با این حال، منتقدان یادآور میشوند که نیت اعلامشده، اثر واقعی تخریب را خنثی نمیکند. وقتی یک شرکت هم «دروازه ورود» کاربران است و هم «تولیدکننده پاسخ»، مرز میان خدمترسانی و سلطه کامل بر اطلاعات بهسادگی مخدوش میشود.
ورود قانونگذاران به صحنه
سال ۲۰۲۵ نقطه اوج تنشها میان سیاستمداران و غولهای فناوری بود. قانونگذاران اروپایی که پیشتر با قوانین بازارهای دیجیتال (DMA) تلاش کرده بودند قدرت پلتفرمها را مهار کنند، حالا با چالش بزرگتری در زمینه هوش مصنوعی مولد روبهرو شدهاند. در جلسات استماع پارلمانها، بارها این پرسش مطرح شد که آیا چارچوبهای قانونی موجود برای مواجهه با قدرت مبتنی بر داده کافی است یا خیر. برخی پیشنهادها شامل الزام گوگل به شفافیت بیشتر یا ایجاد گزینههای واقعی و منصفانه برای ناشران است.
در پایان سال ۲۰۲۵، هنوز نتیجه نهایی این نبرد حقوقی مشخص نشده است. تحقیقات ادامه دارد و گوگل همچنان در حال توسعه قابلیتهای جدید است. آنچه روشن است، این است که معادله قدیمی وب (بر مبنای ارجاع و کلیک) دیگر به شکل سابق کار نمیکند و تغییر توازن قدرت، نه با دیوارهای آشکار، بلکه با لایههایی از کد و داده اعمال شده است. پایان این روایت، به تصمیمهایی بستگی دارد که در اتاقهای دادگاه گرفته خواهد شد تا مشخص شود آیا «قدرت خاموش» مهار میشود یا به بخشی عادی از زندگی ما بدل خواهد شد.
