در جریان اجرای عملیات ساماندهی و حفاظت اشیای آرشیوی در مرکز آلبوم‌خانه کاخ گلستان، کارشناسان به مجموعه‌ای از نگاتیوهای خام برخوردند که حاوی ۳۱ حلقه فیلم مخصوص دوره قاجار بودند. به گزارش آماج، این اتفاق می‌تواند گامی بزرگ در بازشناسایی و بازبینی تاریخ تصویری معاصر ایران باشد.
جزئیات کشف
بر اساس اعلام رسمی مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان، این فیلم‌ها در زمان بررسی یک جعبه با عنوان «نگاتیو خام» در مخزن آلبوم‌خانه شناسایی شدند. این مجموعه شامل ۲۸ حلقه فیلم ۳۵ میلی‌متری و ۳ حلقه فیلم ۱۶ میلی‌متری است.
مدیر این مجموعه تاکید کرده است که برای تحلیل دقیق محتوای این فیلم‌ها، زمان و مطالعات کارشناسی بیشتری لازم است.
اهمیت تاریخی و فرهنگی
با توجه به قدمت دوره قاجار و کمیاب بودن تصاویر ثبت شده از آن دوران، کشف این مجموعه می‌تواند بینش تازه‌ای درباره تاریخ ایران در پایان قرن ۱۳ و آغاز قرن ۱۴ شمسی فراهم آورد. برخی پژوهشگران احتمال داده‌اند که این فیلم‌ها می‌توانند جزو «نخستین تصاویر ضبط‌شده» در تاریخ ایران یا حتی منشاء شکل‌گیری سینمای ایران به شمار آیند.
چالش‌ها و گام‌های بعدی
کارشناسان میراث فرهنگی در قدم بعدی باید وضعیت فیزیکی فیلم‌ها را بررسی، نگهداری و ترمیم کنند. احتمالا نیاز به تجهیزات ویژه حفاظت آرشیوی، مستندسازی دیجیتال و برنامه‌ریزی برای انتشار عمومی خواهند داشت. بخش عمده‌ای از این مسیر باید با همکاری پژوهشگران تاریخ هنر، عکاسی تاریخی و محافظت میراث فرهنگی صورت پذیرد.
یکی از سوالات اصلی این است: چگونه این ۳۱ حلقه چند دهه در انبار یا مخزن یک کاخ ملی باقی مانده‌اند بدون آنکه شناسایی یا سازماندهی شوند؟ این موضوع پرسش‌هایی درباره وضعیت نگهداری آرشیوهای ملی و زیرساخت‌های حفاظتی آثار تصویری تاریخی مطرح می‌کند.
پیامدها برای گردشگری و آموزش
کشف چنین گنجینه‌ای فرصت مهمی برای جذب گردشگر، تولید محتوای رسانه‌ای و تربیت نسل جدید پژوهشگران ارایه می‌دهد. در صورت تحلیل و انتشار، این فیلم‌ها می‌توانند موضوع نمایشگاه‌های ویژه، مستندهای تاریخی و برنامه‌های آموزشی شوند. از سوی دیگر، این کشف به مراکز میراث فرهنگی کشور یادآوری می‌کند که اسناد تصویری نیز نیاز به رسیدگی، ثبت و ساماندهی دارند.
امروز بیش از هر زمان، ضرورت دارد که این آثار نه تنها به عنوان میراث موزه‌ای بلکه به عنوان منابع فعال پژوهش و یادگیری در نظر گرفته شوند.
