در روزهای اخیر تصویری از یک سازه باستانی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که کاربران مدعی‌اند این بنا، معبدی باستانی در ایران است که از اهرام مصر بزرگ‌تر و ۱۷۰۰ سال کهن‌تر است. اما آیا این ادعا واقعیت دارد یا صرفاً بازتاب یک شایعه اینترنتی است؟
به گزارش آماج، منشأ این خبر تصویری از یک بنای پلکانی است که شباهتی به زیگورات‌های بین‌النهرین دارد. در متن ادعا آمده است که این معبد در قلب ایران کشف شده و هر ضلع آن ۴۰۰ متر است، در حالی‌که بزرگ‌ترین هرم مصر تنها ۲۳۰ متر ضلع دارد. بررسی‌های علمی و باستان‌شناسی اما نشان می‌دهد این اطلاعات دقیق نیست و منبع موثقی برای چنین کشفی وجود ندارد.
بررسی علمی و تاریخی ادعا
با رجوع به داده‌های باستان‌شناسی معتبر، هیچ گزارش رسمی از کشف معبدی با چنین ابعادی در ایران منتشر نشده است. در واقع، نزدیک‌ترین سازه‌های تاریخی مشابه، «زیگورات چغازنبیل» در خوزستان و آثار باستانی جیرفت در کرمان هستند، اما هیچ‌کدام اندازه‌ای مشابه با عدد ۴۰۰ متر ندارند.
زیگورات چغازنبیل، که در دوره ایلامی‌ها (حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد) ساخته شد، یکی از کهن‌ترین و سالم‌ترین بناهای مذهبی جهان به‌شمار می‌آید و در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است. ارتفاع اصلی این زیگورات حدود ۵۲ متر و طول قاعده‌ی آن نزدیک به ۱۰۵ متر بوده است؛ اعدادی بسیار کوچک‌تر از آنچه در شایعه مطرح شده است.
مقایسه با اهرام مصر
بزرگ‌ترین هرم مصر، هرم خوفو یا جیزه است که هر ضلع قاعده‌اش ۲۳۰.۴ متر و ارتفاع اولیه‌اش ۱۴۶.۶ متر بوده است. این هرم حدود ۴۵۰۰ سال قدمت دارد و یکی از عجایب هفتگانه دنیای باستان محسوب می‌شود. بنابراین از نظر ابعاد و ارتفاع، هیچ بنای شناخته‌شده‌ای در ایران تاکنون به آن نرسیده است.
واقعیت درباره جیرفت و تمدن ناشناخته‌اش
شهر باستانی جیرفت در جنوب کرمان از مهم‌ترین کشفیات باستان‌شناسی ایران در دهه‌های اخیر است. آثار به‌دست‌آمده از این منطقه، قدمتی بین ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال دارند و از پیشرفته‌ترین تمدن‌های شناخته‌شده در فلات ایران به‌شمار می‌آیند. برخی از پژوهشگران خارجی مانند «یوسف مجیدزاده»، سرپرست کاوش‌های جیرفت، این تمدن را «نخستین تمدن شهرنشین شناخته‌شده در آسیا» توصیف کرده‌اند. اما هیچ گزارش علمی از وجود زیگوراتی با ابعاد ۴۰۰ متری در این منطقه منتشر نشده است.
نتیجه‌گیری نهایی
ادعای «کشف معبدی بزرگ‌تر از اهرام مصر در ایران» بر اساس داده‌های علمی و منابع معتبر باستان‌شناسی، نادرست و فاقد پشتوانه مستند است. تصاویر منتشرشده در فضای مجازی احتمالاً بازسازی‌های گرافیکی از زیگورات‌های باستانی بین‌النهرین هستند که به اشتباه به ایران نسبت داده شده‌اند. البته وجود بناهای شگفت‌انگیز و کهن در ایران، مانند چغازنبیل، تخت‌جمشید و معبد آناهیتا، نشان از تمدنی درخشان دارد که همچنان در حال مطالعه و شناسایی است.
کارشناسان تأکید دارند هرگونه ادعای تاریخی، به‌ویژه در حوزه کشفیات باستانی، باید از مسیر رسمی و از طریق سازمان میراث فرهنگی و گزارش‌های علمی منتشر شود تا از گسترش شایعات جلوگیری گردد.
جمع‌بندی و دعوت به مطالعه بیشتر
ایران سرزمینی است با هزاران سال تاریخ و آثار باستانی بی‌نظیر، اما هر خبری که درباره کشفیات تازه منتشر می‌شود، نیازمند بررسی و تأیید رسمی است.
برای آگاهی از تازه‌ترین اخبار باستان‌شناسی و میراث فرهنگی ایران، خوانندگان می‌توانند از طریق سایت آماج پیگیر اخبار موثق و تحلیل‌های دقیق باشند.
