به گزارش آماج؛ بسیاری از افراد تصور می‌کنند مرتب کردن تخت در همان دقایق اول صبح نشانه نظم و عادت خوب است، اما متخصصان ستون فقرات می‌گویند این کار می‌تواند یکی از خطرناک‌ترین عادت‌های روزانه باشد. بدن انسان پس از خواب شبانه در وضعیتی قرار دارد که ستون فقرات، دیسک‌های بین‌مهره‌ای و عضلات کمری در حساس‌ترین و آسیب‌پذیرترین حالت ممکن هستند. از همین رو، خم شدن و اعمال فشار برای مرتب کردن تخت می‌تواند فشار غیرضروری و گاهی آسیب‌زا به کمر وارد کند.
چرا دیسک‌های بین‌مهره‌ای صبح‌ها حساس‌ترند؟
در طول خواب، بدن وارد مرحله‌ای از بازیابی و ترمیم می‌شود. یکی از فرایندهای مهم این دوره، جذب آب توسط دیسک‌های بین‌مهره‌ای است. این دیسک‌ها مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند و وقتی پر از آب می‌شوند، ارتفاع بیشتری پیدا کرده و فشار داخلی آنها افزایش می‌یابد. همین افزایش حجم باعث سفت‌تر شدن و کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات می‌شود.
به زبان ساده‌تر، ستون فقرات در ساعات اولیه روز شبیه یک فنر کشیده است که اگر به‌سرعت خم شود، احتمال آسیب‌دیدگی بیشتر خواهد بود. پزشکان تأکید می‌کنند که فشارهای ناگهانی در لحظات اولیه بیداری می‌تواند منجر به تحریک دیسک، افزایش احتمال بیرون‌زدگی، و حتی گرفتگی عضلات کمری شود.
خطرات مرتب کردن تخت بلافاصله پس از بیدار شدن
مرتب کردن تخت کاری ساده به نظر می‌رسد، اما حرکاتی که در این فرایند انجام می‌دهیم ـ مانند خم شدن، فشار آوردن، کشیدن پتو، یا بلند کردن لایه‌های سنگین روتختی ـ همگی جزو حرکات پرریسک برای کمر هستند، مخصوصاً وقتی ستون فقرات هنوز گرم نشده است.
مهم‌ترین خطرات این کار شامل موارد زیر است:
- افزایش ناگهانی فشار داخلی دیسک: زیرا دیسک‌ها هنوز پر از مایع هستند.
- کاهش توان عضلات برای حمایت از ستون فقرات: عضلات کمری صبح‌ها در حالت نیمه‌فعالند.
- خطر تحریک عصب سیاتیک: خم شدن سریع می‌تواند این عصب حساس را تحت فشار قرار دهد.
- احتمال ایجاد گرفتگی‌های صبحگاهی: سرد بودن عضلات موجب اسپاسم و درد می‌شود.
به گفته متخصصان ارتوپدی، همین خم شدن ساده برای مرتب کردن ملحفه‌ها یکی از رایج‌ترین دلایل تشدید کمردردهای مزمن در افراد بالای ۳۰ سال است.
چه مدت باید قبل از مرتب کردن تخت صبر کرد؟
پزشکان توصیه می‌کنند بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از بیدار شدن از رختخواب صبر کنید. در این بازه زمانی، بدن فرصت پیدا می‌کند تا از حالت سفت و خشک شبانه خارج شود. همچنین میزان مایع موجود در دیسک‌ها کاهش می‌یابد و توان عضلانی به حالت طبیعی نزدیک می‌شود. این بازه زمانی کوتاه می‌تواند از بسیاری از آسیب‌های فشاری و حرکتی جلوگیری کند.
در این ۳۰ تا ۶۰ دقیقه چه کارهایی بهتر است انجام شود؟
برای آمادگی ستون فقرات، چند اقدام سبک و ساده به بهبود وضعیت کمک می‌کند:
- چند قدم آرام در خانه راه بروید تا گردش خون فعال شود.
- یک لیوان آب ولرم بنوشید تا بدن هیدراته شود.
- چند حرکت کششی ملایم انجام دهید و عضلات پشت را گرم کنید.
- چند دقیقه بنشینید و سپس آرام برخیزید تا عضلات فعال شوند.
- از انجام هرگونه حرکت ناگهانی یا خم شدن شدید خودداری کنید.
آیا باز گذاشتن تخت پس از بیداری فایده‌ای دارد؟
جالب است بدانید باز گذاشتن تخت برای چند دقیقه پس از بیداری نه‌تنها برای سلامت کمر مفید است، بلکه از نظر بهداشتی هم توصیه می‌شود. متخصصان بهداشت محیط معتقدند که جریان هوا در میان پتو و بالش می‌تواند رطوبت و گرمای محبوس‌شده در طول شب را کاهش دهد. این موضوع به جلوگیری از رشد باکتری‌ها و مایت‌ها کمک می‌کند.
مزایای صبر کردن قبل از مرتب کردن تخت
- محافظت از ستون فقرات در حساس‌ترین زمان روز
- پیشگیری از دردهای مزمن کمر
- کاهش احتمال آسیب‌دیدگی دیسک
- بهبود فرم و حالت بدن در طول روز
- جلوگیری از گرفتگی‌های ناگهانی صبحگاهی
نتیجه‌گیری
مرتب کردن تخت عادت خوبی است اما زمان انجام آن اهمیت زیادی دارد. ستون فقرات پس از خواب شبانه در آسیب‌پذیرترین وضعیت است و اعمال فشار یا خم شدن‌های ناگهانی می‌تواند دردهای شدید و مشکلات طولانی‌مدت ایجاد کند. تنها با صبر کردن چند دقیقه‌ای می‌توان از بروز بسیاری از این آسیب‌ها جلوگیری کرد و روز را با سلامت بیشتری آغاز نمود.
برای مطالعه نکات بیشتر درباره سلامت ستون فقرات و تکنیک‌های پیشگیری از کمردرد، پیشنهاد می‌کنیم به مقالات تخصصی در آماج مراجعه کنید.
