به گزارش آماج، با شروع فصل‌های سرد سال، بسیاری از افرادی که با دیابت زندگی می‌کنند متوجه می‌شوند که کنترل قند خون برایشان سخت‌تر از روزهای گرم است. این وضعیت تنها به سرمای هوا مربوط نمی‌شود، بلکه مجموعه‌ای از واکنش‌های درونی بدن، تغییرات سبک زندگی و حتی برخی داروهای زمستانی موجب می‌شود سطح قند خون به شکلی غیرمنتظره دچار نوسان شود.
چرا بدن دیابتی‌ها در فصل سرما متفاوت واکنش نشان می‌دهد؟
وقتی دمای محیط کاهش پیدا می‌کند، بدن برای حفظ گرما فعال‌تر می‌شود. در چنین شرایطی، هورمون‌های استرس مانند کورتیزول افزایش می‌یابند؛ هورمون‌هایی که نقش مستقیم در بالا رفتن قند خون دارند. این تغییر هورمونی باعث می‌شود انسولین کندتر از حالت معمول عمل کند و جذب آن در بدن با تأخیر همراه شود. نتیجه این فرایند، نوساناتی است که بسیاری از بیماران به شکل افزایش ناگهانی قند خون تجربه می‌کنند.
داروهای زمستانی چگونه روی قند خون اثر می‌گذارند؟
یکی از نکات کمتر شناخته‌شده درباره فصل سرما، تأثیر داروهایی است که معمولاً برای مشکلات فصلی مصرف می‌شوند. قطره‌های چشمی ضد التهاب، اسپری‌های بینی حاوی استروئید و برخی داروهای ضداحتقان، حساسیت بدن نسبت به انسولین را کاهش می‌دهند. این مسئله به مرور زمان می‌تواند باعث شود بدن نسبت به انسولین مقاوم‌تر شود و قند خون راحت‌تر بالا برود. بسیاری از بیماران تصور می‌کنند که این داروها تأثیر قابل توجهی ندارند، اما مصرف مداوم آن‌ها در طول زمستان می‌تواند افزایش قند خون را تشدید کند.
وسایل گرمایشی و پیامدهایی که کمتر کسی توجه می‌کند
استفاده از بخاری، شوفاژ و سایر وسایل گرم‌کننده در نگاه اول هیچ ارتباطی با دیابت ندارد. اما تحقیقات نشان می‌دهد قرار گرفتن طولانی‌مدت در مقابل گرمای مصنوعی باعث کاهش حساسیت پوستی می‌شود و بدن را در شرایطی قرار می‌دهد که هورمون‌های استرس بیشتری ترشح می‌کند. این حالت در برخی بیماران باعث افزایش تدریجی سطح قند خون می‌شود. علاوه بر این، خطر سوختگی‌های خفیف که گاهی بدون حس درد رخ می‌دهند، در بیماران دیابتی بالاتر است و این آسیب‌ها خود می‌توانند میزان قند خون را بالا ببرند.
سرماخوردگی، عفونت‌ها و نقش مهم سیستم ایمنی
در روزهای سرد سال احتمال ابتلا به سرماخوردگی، آنفلوانزا و عفونت‌های تنفسی بیشتر است. هر زمان که بدن دچار بیماری یا تب می‌شود، سیستم ایمنی فعال‌تر شده و هورمون‌های تنظیم‌کننده قند خون دچار اختلال می‌شوند. این وضعیت باعث می‌شود سطح قند خون در دوران بیماری بیشتر از همیشه افزایش پیدا کند. برخی بیماران در همین دوره‌ها با مشکلاتی مانند افزایش طولانی‌مدت قند خون مواجه می‌شوند که در صورت بی‌توجهی، خطر کتواسیدوز را نیز بالا می‌برد.
کاهش تحرک؛ یک عامل پنهان اما بسیار مؤثر
در فصل‌های سرد، فعالیت بدنی روزانه به‌طور طبیعی کمتر می‌شود. بسیاری افراد به دلیل هوای سرد تمایلی به پیاده‌روی یا ورزش بیرونی ندارند و همین کاهش تحرک باعث می‌شود بدن انسولین را سخت‌تر مصرف کند. نتیجه این فرایند، بالا رفتن قند خون و ایجاد احساس خستگی و خواب‌آلودگی است که خود چرخه کاهش فعالیت را ادامه می‌دهد.
کم‌آبی بدن؛ مشکلی که در زمستان نادیده گرفته می‌شود
با وجود سرد بودن هوا، بدن در زمستان نیز به مقدار زیادی آب نیاز دارد. اما بسیاری افراد کمتر احساس تشنگی می‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود حجم آب بدن کاهش یابد. کم‌آبی بدن باعث غلیظ‌شدن خون و افزایش سطح قند می‌شود. این مشکل ساده یکی از دلایلی است که بسیاری از بیماران در زمستان با افزایش آرام و تدریجی قند خون مواجه می‌شوند بدون آنکه علت اصلی را بدانند.
تغییرات اشتها، الگوی خواب و تغذیه در فصل سرد
هوای سرد معمولاً باعث افزایش اشتها می‌شود و میل به خوردن غذاهای گرم، پُر چرب و شیرین بیشتر می‌شود. به گزارش آماج، این تغییرات تغذیه‌ای نقش مهمی در نوسان قند خون دارند. از سوی دیگر، کوتاه‌تر شدن روزها، کاهش نور خورشید و تغییر ساعت خواب باعث می‌شود بدن هورمون‌های خواب را دیرتر تولید کند. خواب ناکافی یا بی‌کیفیت نیز یکی از عوامل شناخته‌شده افزایش قند خون است.
چگونه در فصل سرما نوسانات قند خون را کنترل کنیم؟
- اندازه‌گیری مداوم قند خون و ثبت نتایج برای شناسایی الگوها
- افزایش مصرف آب و نوشیدنی‌های سالم برای جلوگیری از کم‌آبی
- ورزش‌های سبک خانگی و فعالیت بدنی منظم حتی در محیط داخل منزل
- مصرف صحیح داروهای زمستانی با مشورت پزشک
- تزریق واکسن آنفلوانزا برای کاهش خطر عفونت‌ها
- توجه به علائم اولیه بیماری و مراجعه سریع به پزشک در صورت تب یا عفونت
اگر کنترل قند خون در فصل سرما برای شما دشوار می‌شود، توصیه می‌کنیم گزارش‌های سلامت‌محور آماج را دنبال کنید تا از جدیدترین نکات پزشکی و راهکارهای کاربردی مطلع شوید.
