به گزارش آماج، روند کاهش سطح آب دریای خزر که از سال‌های گذشته آغاز شده بود، اکنون به مرحله‌ای رسیده که تصاویر ثبت‌شده در روزهای اخیر، نگرانی جدی کارشناسان محیط‌زیست و مردم مناطق ساحلی را دوچندان کرده است. عقب‌نشینی ۱۵۰ متری در بخش‌هایی از ساحل نوشهر تنها نمونه‌ای از این تغییرات گسترده است.
کاهش آرام اما پیوسته سطح آب، نه‌تنها شکل ساحل را دگرگون کرده، بلکه زندگی اقتصادی و اجتماعی بسیاری از شهرهای ساحلی را تحت‌تأثیر قرار داده است. کارشناسان می‌گویند اگر این روند ادامه پیدا کند، بخش‌های بیشتری از بستر دریا نمایان خواهد شد و اکوسیستم منطقه با خطرهای جدی روبه‌رو می‌شود.
ابعاد گسترده عقب‌نشینی آب در سواحل شمالی
بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که تنها نوشهر با این پدیده مواجه نیست. در بخش‌هایی از سواحل مازندران، گیلان و حتی گلستان نیز تصاویر مشابه دیده می‌شود؛ مناطقی که زمانی موج‌های خزر در چند قدمی آنها می‌غلتید، امروز به پهنه‌ای از شن و ماسه بدل شده است.
به نقل از آماج، دلایل این عقب‌نشینی تنها به عوامل اقلیمی محدود نیست. تغییرات الگوی بارش، کاهش ورودی رودخانه‌ها، برداشت بی‌رویه آب در بخش‌هایی از حوزه آبریز، و اثرات بلندمدت تغییرات اقلیمی جهانی از مهم‌ترین عوامل این بحران عنوان می‌شوند.
پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی کاهش سطح آب
عقب‌نشینی آب تنها یک تغییر ظاهری در خط ساحل نیست؛ این مسئله پیامدهای جدی‌تری دارد. صیادان محلی که معیشتشان به دریا گره خورده، اکنون با محدودیت‌های بیشتری مواجه شده‌اند و اسکله‌هایی که برای پهلوگیری قایق‌ها ساخته شده بود، در برخی مناطق عملاً بلااستفاده شده است.
از سوی دیگر، کاهش آب می‌تواند بر تنوع زیستی منطقه تأثیر بگذارد. بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی سواحل خزر در شرایط خاصی زیست می‌کنند و کوچک‌ترین تغییر در سطح آب می‌تواند نظم طبیعی اکوسیستم را برهم بزند. کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر روند فعلی مهار نشود، احتمال خشک‌شدن بخش‌هایی از تالاب‌ها و مناطق حفاظت‌شده بیشتر خواهد شد.
نگرانی مردم و واکنش مسئولان
ساکنان شهرهای ساحلی که تغییرات چشمگیر خط ساحل را هر روز مشاهده می‌کنند، بیش از گذشته نگران آینده‌اند. بسیاری از آنها می‌گویند تغییرات اخیر تنها یک «عقب‌نشینی معمولی» نیست و سرعت آن در سال‌های اخیر افزایش یافته است.
مسئولان محیط‌زیست نیز بارها بر ضرورت اجرای برنامه‌های مدیریتی در حوزه آبریز خزر تأکید کرده‌اند. آنها معتقدند که حفظ تعادل ورودی و خروجی آب، کنترل برداشت‌های بی‌رویه، و کاهش آلودگی‌های ورودی به دریا از راهکارهای ضروری است که باید بدون تأخیر اجرا شود.
پیش‌بینی کارشناسان برای آینده دریای خزر
تحقیقات علمی نشان می‌دهد که اگر روند کنونی ادامه پیدا کند، سطح آب دریای خزر طی سال‌های آینده ممکن است تا چند متر دیگر کاهش یابد. این موضوع نه‌تنها ساختار طبیعی سواحل را تغییر می‌دهد، بلکه صنایع گردشگری، ماهیگیری و حتی شهرسازی مناطق شمال کشور را نیز با چالش‌های تازه روبه‌رو می‌کند.
کارشناسان هشدار می‌دهند که کشورهای حاشیه خزر باید رویکردی مشترک اتخاذ کرده و برای جلوگیری از پیامدهای بیشتر، طرح‌های جامع منطقه‌ای تدوین کنند. آنها معتقدند که بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری برای نسل‌های آینده به همراه داشته باشد.
برای آگاهی از آخرین اخبار محیط‌زیست و پیگیری گزارش‌های ویژه درباره وضعیت سواحل شمال، پیشنهاد می‌کنیم از وب‌سایت آماج بازدید کنید و اخبار مرتبط را دنبال نمایید.
