با آغاز سال تحصیلی جدید، طرح شیر مدارس در ایران همچنان در وضعیت بلاتکلیف قرار دارد. تأخیرهای بودجهای، اختلافنظرهای نهادی و افزایش قیمت شیر اجرای این برنامه حیاتی برای سلامت تغذیهای دانشآموزان را به تعویق انداخته است.
تاریخچه و اهمیت طرح شیر مدارس
به گزارش آماج، طرح توزیع شیر در مدارس با هدف ارتقای سلامت دانشآموزان و افزایش سرانه مصرف لبنیات طراحی شده است. این برنامه در بسیاری از کشورهای جهان قدمتی نزدیک به یک قرن دارد و نقش مهمی در بهبود تغذیه کودکان ایفا میکند. در ایران نیز پیش از انقلاب و تا میانه دهه ۸۰، اقدامات قابل توجهی در این زمینه انجام شد، اما اجرای آن پس از هدفمندسازی یارانهها با وقفه و محدودیت مواجه شد.
وضعیت فعلی و چالشها
محمدرضا بنیطبا، سخنگوی انجمن صنایع لبنی، علت ناکامی طرح در دهه ۸۰ را تغییر ساختار تخصیص بودجه و اختلال در فرآیند تأمین و توزیع عنوان کرده است. واگذاری طرح از طریق مناقصه بدون ارزیابی کافی نیز یکی دیگر از آسیبهای دوره گذشته بود.
در سال تحصیلی جدید، علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزشوپرورش، اعلام کرده که قرارداد توزیع شیر در بسیاری از استانها نهایی شده است، اما در برخی مناطق الزامات بهداشتی مانع آغاز توزیع شده است. بر اساس دستورالعمل وزارت بهداشت، شیر تولیدشده باید حداقل ۱۰ روز در دوره قرنطینه نگهداری شود و تنها پس از آن مجاز به توزیع است.
افزایش قیمت و اختلافات نهادی
افزایش بیسابقه قیمت شیر از حدود ۲۳ هزار تومان در مهرماه به ۴۵ تا ۴۶ هزار تومان، روند عقد قراردادها را کند کرده و هزینه اجرای طرح را بالا برده است. علاوه بر این، اختلافنظر میان وزارت آموزشوپرورش و سازمان برنامه و بودجه درباره جامعه هدف طرح، اجرای سراسری یا تمرکز بر مناطق کمبرخوردار، یکی از چالشهای اصلی محسوب میشود.
بودجه و آینده طرح
اگرچه نمایندگان مجلس موضوع شیر مدارس و تغذیه کودکان را به برنامه هفتم توسعه اضافه کردهاند، کارشناسان معتقدند تا زمانی که بودجه سالانه ردیف مشخص و کافی نداشته باشد، طرح تنها در حد یک «تکلیف روی کاغذ» باقی خواهد ماند. صنایع لبنی نیز آمادگی تولید شیر مدارس با حداقل حاشیه سود را اعلام کردهاند و پیشنهاد استفاده از ظرفیت ارزش افزوده این صنایع برای تداوم اجرای برنامه ارائه شده است.
سرنوشت یکی از قدیمیترین طرحهای حمایتی نظام آموزشی کشور همچنان در گرو تصمیمهای بودجهای، هماهنگی نهادی و اراده جدی برای اولویتدادن به سلامت تغذیهای دانشآموزان باقی مانده است.
