به گزارش آماج، یافته‌های جدید پژوهشی نشان می‌دهد سرعت راه رفتن در میانه عمر، یعنی حدود سن ۴۵ سالگی، می‌تواند نشانه‌ای مهم از وضعیت سلامت مغز، سیستم عصبی و بدن باشد. در این مطالعات دیده شده است که افرادی که آهسته‌تر راه می‌روند، علائم زیستی پیری سریع‌تر، کاهش ضخامت قشر مغز و خطر بالاتر ابتلا به اختلالات شناختی از جمله آلزایمر در آن‌ها بیشتر است. اما کسانی که گام‌های تندتری دارند، ساختار مغزی قوی‌تر داشته و کارکرد عصبی‌شان سالم‌تر به نظر می‌رسد.
چرا سرعت راه رفتن مهم است؟
تحقیقات بلندمدت نشان داده‌اند که سرعت راه رفتن (gait speed) نه فقط در سنین بالا، بلکه در میانه عمر نیز با سلامت شناختی و ساختار مغز ارتباط دارد. در یک مطالعه جمعیتی، محققان دریافتند که سرعت راه رفتن در سن ۴۵ سال، با شاخص‌های پیری بیولوژیک، حجم مغز، ضخامت قشر مغز و آسیب‌های ماده سفید (white matter hyperintensities) ارتباط معنادار دارد.
در واقع، کسانی که در این سن آهسته‌تر راه می‌روند، به‌طور متوسط نشانه‌هایی از «پیری تسریع‌یافته» در چندین عضو بدن نشان می‌دهند — از جمله در دستگاه تنفسی، دندان‌ها، سیستم ایمنی و …
ارتباط میان سرعت راه رفتن و عملکرد شناختی
در مطالعات مختلف، سرعت راه رفتن آهسته‌تر با افت عملکرد در حوزه‌هایی مانند حافظه، جهت‌یابی، کنترل اجرایی و پردازش فضایی همبستگی نشان داده است. به‌عنوان مثال، در یک تحقیق بر جمعیت چینی، کسانی که سرعت راه رفتنشان کمتر از ۰.۸ متر بر ثانیه بود، احتمال بیشتری داشت علائم اختلال شناختی داشته باشند، به‌خصوص در مردان.
همچنین، در مطالعه‌ای دیگر مشخص شد ترکیب سرعت راه رفتن با توانایی استقامتی (مثلاً مسافتی که فرد می‌تواند پیاده‌روی کند) قدرت پیش‌بینی قوی‌تری برای احتمال ابتلا به دمانس و اختلال شناختی خفیف دارد تا فقط سرعت راه رفتن به تنهایی.
مکانیسم‌های احتمالی بین راه رفتن و سلامت مغز
- شبکه‌های عصبی مشترک برای حرکت و شناخت: برخی نواحی مغز در کنترل همزمان حرکت و کارکردهای شناختی نقش دارند، و آسیب به آن‌ها ممکن است هم سرعت راه رفتن و هم مغز را تحت تأثیر قرار دهد.
- جریان خون و عروق مغزی: راه رفتن سریع‌تر می‌تواند جریان خون مغزی را بهبود دهد و از تشکیل ضایعات عروقی جلوگیری کند.
- اثر فعالیت فیزیکی بر نورون‌ها: ورزش و پیاده‌روی می‌تواند فاکتورهای رشد نورونی (مانند BDNF) را تقویت کند و سلامت نورون‌ها و پلاستیسیته مغزی را پشتیبانی نماید.
نتایج کلیدی از مطالعات معتبر
– در مطالعه‌ای که داده‌های طولی حدود پنج دهه را بررسی می‌کرد، سرعت راه رفتن ۴۵ ساله‌ها با شاخص‌های تسریع سن بیولوژیک و ساختار مغزی همراه بود.
– مطالعه دیگری نشان داد افرادی که پیاده‌روی با شدت بالا را از میانه عمر آغاز کرده‌اند، کاهش وابسته به بتا آمیلوید در مغز و تخریب نورونی کمتری در پی داشته‌اند.
– در تحلیل متا بر روی بزرگسالان سالم، سرعت راه رفتن آهسته‌تر با خطر بالاتر بروز دمانس مستقل از دیگر عوامل همراه بود.
– یک مروری معتبر نیز نشان می‌دهد راه رفتن سریع‌تر تحت چالش‌های فیزیکی یا شناختی، پیش‌بینی‌کننده بهتری برای افت شناختی در بلندمدت است.
پیامدها برای سلامت عمومی و پیشگیری
با توجه به شواهد موجود، می‌توان راه رفتن در میانه عمر را به‌عنوان یک ابزار ساده و ارزان در غربالگری اولیه افراد مستعد به اختلالات شناختی در نظر گرفت. اگر در سن ۴۵ سالگی سرعت راه رفتن شما پایین باشد، این می‌تواند فرصتی باشد برای اقدام پیشگیرانه: تقویت فعالیت بدنی، معرفی برنامه پیاده‌روی منظم، تمرینات تعادلی و فعالیت‌هایی که هم قدرت حرکت را بالا می‌برد و هم مغز را تحریک می‌کند.
ضمناً، تغییرات مثبت در راه رفتن ممکن است نه تنها سلامت مغز را بهتر کند بلکه به بهبود سلامت قلب، متابولیسم، کنترل وزن، فشار خون و سلامت عروقی کمک کند — چرا که سرعت راه رفتن در مطالعات مختلف با کاهش خطر بیماری‌های قلبی و مرگ‌ومیر کلی نیز ارتباط نشان داده است.
محدودیت‌ها و مسیر تحقیقات آینده
باید توجه داشت که بسیاری از مطالعات موجود مبتنی بر همبستگی هستند، نه رابطه علت و معلولی. اینکه آیا کندی راه رفتن واقعا باعث تخریب شناختی می‌شود یا هر دو ناشی از عوامل مشترک است، هنوز به روشنی روشن نیست. آزمایشات مداخله‌ای بلندمدت برای افزایش سرعت راه رفتن و بررسی تأثیر آن بر عملکرد مغزی ضروری است.
علاوه بر این، تفاوت‌های جنسیتی، نقش ژنتیک، تأثیر سلامت عمومی (چاقی، دیابت، فشار خون) و اثرات تغذیه‌ای نیاز به بررسی دقیق‌تر دارند.
در نهایت، بهره‌گیری از روش‌هایی مانند تصویربرداری مغزی، ارزیابی پلاکت‌های عصبی و سنجش بیومارکرهای زوال شناختی همراه با داده‌های راه رفتن، می‌تواند نقشه دقیق‌تری از ارتباط بین حرکت و مغز به دست دهد.
اگر مایل هستید سرعت راه رفتن خود را بسنجید یا روش‌های بهبود آن را بدانید، آماج راهنمایی‌های کاربردی ارائه می‌دهد.
