در فضای رسانه‌ای اخیر تصویری منتشر شده که ادعا می‌کند تعداد کل کارکنان دولت ایران برابر با ۲٫۴۳۳٫۰۰۰ نفر است و جزئیات ترکیب استخدامی و جنسیتی نیز ارائه می‌دهد. اما آیا این آمار با واقعیت منطبق است؟ در این گزارش به بررسی آمار رسمی، مقایسه با ادعاها و تحلیل صحت آنها می‌پردازیم.
آمار رسمی کارکنان دولت ایران
بر اساس گزارش دولت جمهوری اسلامی، تعداد کل کارمندان دولت (بدون احتساب نیروهای مسلح و برخی بخش‌های خاص) برابر با ۲٬۳۷۹٬۱۵۱ نفر اعلام شده است.
مرکز امور اداری و استخدامی نیز آمار و ارقام استخدامی را به صورت سالانه منتشر می‌کند، اما تفکیک‌های دقیق استخدام رسمی، پیمانی، قراردادی و هم‌چنین ترکیب جنسیتی در گزارش عمومی به ندرت دیده می‌شوند.
ادعاها در تصویر و شکاف با آمار رسمی
در تصویر منتشر شده، ادعا شده است:
- کل کارکنان دولت: ۲٫۴۳۳٫۰۰۰ نفر
- مدیران و سرپرستان: ۳۲۷٫۰۰۰ نفر (۱۳٫۵٪ کل کارکنان)
- نسبت استخدام: رسمی ۶۵٪، پیمانی ۱۸٫۶٪، قراردادی ۱۲٫۳٪، کارگری ۴٫۲٪
- جنسیت: ۴۵٪ زن، ۵۵٪ مرد
این تقسیم‌بندی دقیق در منابع رسمی یافت نشده است. برخی رسانه‌ها عدد کل کارکنان دولت را کمی پایین‌تر (۲٫۲۴۶٬۳۹۷ نفر) گزارش داده‌اند.
در گزارش‌های دیگر، عددی بین ۲ تا ۳٫۵ میلیون نفر ذکر شده است، که غالباً شامل کارکنان شرکت‌های شبه‌دولتی، بازنشستگان یا بدنه عمومی است.
دلایل اختلاف و اهمیت تفکیک دقیق
اختلاف ارقام ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- شمارش نکردن نیروهای مسلح و بخش‌های امنیتی در آمار دولت مرکزی
- شمول شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی در برخی گزارش‌ها اما عدم شمول در برخی دیگر
- فاصله زمانی بین سال‌های گزارش‌شده و به‌روزرسانی آماری
- استفاده از تخمین‌ها یا داده‌های غیررسمی برای تفکیک جنسیتی یا ترکیب استخدامی
با توجه به این اختلافات، نمی‌توان با قطعیت قبول کرد که تقسیم‌های ارائه‌شده در تصویر دقیق هستند، هرچند عدد کلی ۲٫۳ تا ۲٫۴ میلیون کارکنان تقریباً در محدوده واقعیت گزارش شده قرار می‌گیرد.
چشم‌انداز و نیاز به شفافیت بیشتر
برای تحلیل دقیق‌تر ساختار دولت، مهم است که سازمان‌های مرتبط مانند آماج مطالبی منتشر کنند که به تفکیک استخدامی، جنسیتی و روند تغییرات سالانه بپردازند. این داده‌ها نه تنها برای پژوهشگران اقتصادی و اجتماعی اهمیت دارد، بلکه به عموم شهروندان کمک می‌کند تا وضعیت بودجه، کارمندان و ساختار حکومتی را بهتر درک کنند.
اگر شما علاقمند به داده‌های نموداری، جدول مقایسه سال به سال، یا تحلیل وضعیت کارکنان زن و مرد در دستگاه‌های مختلف هستید، در سایت آماج منتظر باشید.
