به گزارش آماج، آرتور کریستین سن، ایرانشناس دانمارکی و شرقشناس برجسته، اولین غیرایرانی بود که به عضویت فرهنگستان ایران (فرهنگستان اول / ۱۳۱۴ خورشیدی) درآمد. علاقه او به فرهنگ و زبان ایران از کودکی شکل گرفت و با مطالعه «هزار و یک شب» و نوشتن انشایی در سن ۱۳ سالگی، آرزوی زبانشناس شدن را دنبال کرد.
تحصیلات و آغاز فعالیتهای علمی
آرتور امانوئل کریستینسن (۱۸۷۵–۱۹۴۵) در کپنهاگ به دنیا آمد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشتههای زبان فرانسوی، تاریخ و لاتین در دانشگاه کپنهاگ گذراند. همزمان، زبانهای فارسی و عربی، اوستایی، سانسکریت و ترکی را نزد اساتید برجسته آموخت و پیش از ۲۵ سالگی مقالاتی درباره رستم و ادبیات فارسی منتشر کرد.
پژوهشهای ایرانشناسی و رساله دکترای خیام
موضوع رساله دکترای کریستین سن، عمر خیام بود. او با بررسی نسخههای خطی رباعیات در اروپا، اصالت بسیاری از رباعیها را تحلیل کرد و ۱۲۱ رباعی را بهعنوان آثار اصیل خیام انتخاب نمود. پژوهشهای او درباره خیام در چندین کتاب و مقاله منتشر شد و تأثیر زیادی بر مطالعات خیامشناسی گذاشت.
تمرکز بر تاریخ ایران و ساسانیان
کریستین سن تمرکز اصلی خود را بر تاریخ ایران، بهویژه دوره ساسانی قرار داد. او با استفاده از متون پهلوی و منابع مورخان ایرانی و عرب، کتاب «امپراتوری ساسانیان، مردم، حکومت و دربار» را در سال ۱۹۰۷ منتشر کرد که هنوز یکی از منابع معتبر در مطالعات ساسانیان است. آثار دیگری مانند «ایران در زمان ساسانیان»، «قباد و ظهور مزدک»، «بزرگمهر حکیم» و «کیانیان» از دیگر تحقیقات برجسته او هستند.
سفرها و فعالیتهای علمی
کریستین سن سه بار به ایران سفر کرد (۱۹۱۴، ۱۹۲۹ و ۱۹۳۴) تا شناخت میدانی خود را از تاریخ، فرهنگ و جامعه ایران افزایش دهد. او با تکیه بر منابع دستاول و مطالعه نسخههای خطی اوستایی و پهلوی، بیش از ۳۰۰ کتاب و مقاله علمی منتشر کرد و کرسی مستقلی برای زبانهای ایرانی در دانشگاه کپنهاگ ایجاد نمود.
میراث فرهنگی و ایرانشناسی
کریستین سن ایران را نه صرفاً موضوعی تاریخی، بلکه پدیدهای زنده با ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اسطورهای میدانست. پس از مرگ او در ۳۱ مارس ۱۹۴۵، کتابخانه ارزشمندش به دانشگاه کپنهاگ اهدا شد و آثارش همچنان از منابع اصلی پژوهشگران در حوزه تاریخ، فرهنگ و ادبیات ایران باستان محسوب میشوند.
